We hebben schuldenaren die veel risico nemen en we hebben de bravere schuldenaren. Minski heeft hiervoor een indeling bedacht die heel helder is.
Als eerste zijn er de schuldenaren die een lening aangaan en deze weer netjes terugbetalen. De aflossing is dus positief.
Dan zijn er de schuldenaren die wat meer risico nemen. Zij lossen niet of nauwelijks af. We kennen allemaal de aflossingsvrije hypotheken. Het is tegenwoordig uitzonderlijk als je een hypotheek afsluit zonder aflossingsvrij deel. De bank vind alles goed. Hoe hoger de lening hoe hoger de renteinkomsten. Alleen wanbetaling kan een risico vormen.
Maar we kunnen nog een stap verder. We kunnen de lening ook steeds wat laten groeien.
Dit zijn schulden met een negatieve amortisatie. Een mooi woord voor negatieve aflossing. De schuld wordt dus steeds hoger. In principe is dit mogelijk. De hypotheek hangt samen met de waarde van het huis en de hoogte van het inkomen. In een markt waar de huizenprijzen stijgen en de lonen ook stijgen door een krappe arbeidsmarkt kan dit een tijd goed gaan. De maandlast is in dit geval heel erg laag omdat een deel betaald wordt door de schuld te verhogen.
Door alle hypotheken in deze catgorieen onder te verdelen krijg je een indruk van het risico dat wij lopen. De toenemende populariteit van aflossingsvrije hypotheken duidt dus op hogere risico’s voor burgers. Door de crisis zijn een aantal mensen genoodzaakt om de hypotheek te verhogen om zo de inkomensterugval te compenseren. Het groeien van deze groep betekent ook dat de risoco’s toenemen.
Een andere inschatting van het risico kan verkregen worden door de schuld af te zetten tegen inkomen en onderpand. Nu de huizenprijzen dalen en de hypotheekschulden niet dalen betekent dat dus dat de situatie kwetsbaarder is geworden. Voor veel mensen geldt ook dat het inkomen is gedaald terwijl de schuldenlast gelijk is gebleven.
Om de kwetsbaarheid te verminderen zou er dus schuld afgelost moeten worden. Maar de vraaguitval die dit veroorzaakt zou de economische groei sterk afremmen. En daarmee zou het inkomen ook kunnen dalen.
Het huidige beleid is er dus op gericht om de kredietverlening op peil te houden of te laten groeien. Maar de schuldenlast blijft bestaan en het systeem blijft kwetsbaar. Groot risico blijft de inflatie. Als deze op gaat lopen dan zal er een opwaartse druk op de rente ontstaan. En een hogere rente zou de problemen voor personen en bedrijven met een schuld nog groter maken.
bron: Marcel Meijer
Loading ...
Klopt inderdaad dit artikel. Laatst voerde ik nog een discussie met iemand die met droge ogen beweerde dat de staatsschuld géén enkel probleem vormde. Het was gewoon een kwestie van je BBP laten groeien en dan zou de schuld, PROCENTUEEL afnemen.
Zo zou het ook met schulden werken in de vorm van hypotheken.
Wel leuk om dan zo’n artikel tegen te komen die aangeeft dat de risico’s dan enkel en alleen maar toenemen.
Wat een onzinnige redenatie.
Dus als de waarde van een onderpand daalt stijgt de schuld?
vb: Ik heb 100.000 euro schuld op een boot, huis of auto. Het ding is niet verzekerd en vliegt in de fik, waarde=0
Ondertussen verlies ik ook nog mijn baan of raak ik arbeidsongeschikt.
Dus dan is mijn schuld gestegen?
Mises herkent de theorie van Misky in dit artikel. Zonder bronvermelding. Het kopen van een niet te duur huis lang vast gefinancierd is een betere hedge dan in een woningbouw woning gaan zitten…
Minsky’s theory
Hyman Minsky has proposed a post-Keynesian explanation that is most applicable to a closed economy. He theorized that financial fragility is a typical feature of any capitalist economy. High fragility leads to a higher risk of a financial crisis.
To facilitate his analysis, Minsky defines three approaches to financing firms may choose, according to their tolerance of risk. They are hedge finance, speculative finance, and Ponzi finance. Ponzi finance leads to the most fragility.
for hedge finance, income flows are expected to meet financial obligations in every period, including both the principal and the interest on loans.
for speculative finance, a firm must roll over debt because income flows are expected to only cover interest costs. None of the principal is paid off.
for Ponzi finance, expected income flows will not even cover interest cost, so the firm must borrow more or sell off assets simply to service its debt. The hope is that either the market value of assets or income will rise enough to pay off interest and principal.
@ Roel,
Ja aangezien je niet meer afbetaald lopen je schulden op. Op een gegeven moment zal je failliet worden verklaard. Dan worden je schulden afgewenteld op de samenleving en jij gaat de WSNP (wet schuldsanering natuurlijke personen) in.
“Groot risico blijft de inflatie. Als deze op gaat lopen dan zal er een opwaartse druk op de rente ontstaan. En een hogere rente zou de problemen voor personen en bedrijven met een schuld nog groter maken.”
Zegt het artikel. Huren omhoog, rente omhoog, daar zit je dan in je huurwoning.
@2: Roel,
Je assets zijn afgenomen of verdwenen, de schuld blijft gelijk. Het effectieve negative bedrag onder de streep neemt toe.
En juist dit bedrag t.o.v. je inkomen is bepalend of je aan je verplichting kan voldoen.
BBP representeert overigens niet het echte economische inkomen. Je is eigenlijk een optelsom van alle transacties.
Als wij een steen 100 x heen en weer verkopen voor 100 euro, dan stijgt het BBP met 2 x 100000 (100 x verkocht aan jou, 100 x verkocht aan mij). Maar in de reële wereld is er natuurlijk niets veranderd.
BBP bevat ook alle consumptieve uitgaven, waar we assets voor ontvangen die meteen na aankoop minder waard worden. In geval van consumptieve uitgaven, is het nog erger. Het is gewoon verloren inkomen, was als nieuw inkomen wordt geteld.
BBP is zo’n beetje de meest onbruikbare statistiek die we kennen. Maar het wordt in iedere redenatie en onderbouwing als excuus Truus naar voren gehaald.
6
Eens. bepalender is ons sinds mensenheugenis overschot op de betalingsbalans.
6 eens, echter is het wel een indicatie hoeveel valuta een land rouleert/genereert. Dit uitgezet tegen de schuldenlast geeft wel aan of de schulden reëel zijn of feitelijk niet terug te betalen.
Dat gezegd hebbende is het baksteen verhaal precies wat de overheid doet met alle financiële injecties.
Het equivalent van het “oplossen” van creditcardschulden door meer creditcards aan te vragen.
@Ludwig,
Het artikel zegt dat er inflatie KAN optreden.
Oftewel, dat is nog niet zeker. Bovendien heeft een stijging van de rente een drukkend effect op de huizenprijzen, denk je niet??
@Peter (6)
Je heb de betekenis van bbp fout. bbp is niet de optelsom van alle economische transacties, maar wel degelijk het totale inkomen. In jouw voorbeeld stijgt het bbp helemaal niet. Vanuit de productie bezien is het bbp de toegevoegde waarde. Je moet dus de inkoopprijs van de verkoopprijs aftrekken. Aangezien je in je voorbeeld de steen voor hetzelfde bedrag verkoopt als je ‘m koopt, dan is de toegevoegde waarde nul.
Je zegt dat de consumptie in het bbp zit. bbp kan op 3 verschillende manieren berekend worden, die op hetzelfde getal uitkomen: 1. optelsom van de factorinkomens, ofwel looninkomen en kapitaalinkomen. 2. optelsom van de toegevoegde waarde in de productie (zoals het voorbeeld hierboven). 3. optelsom van bestedingscomponenten zoals exporten en investeringen. Jij hebt het over de laatste. Inderdaad zit in die optelsom alle (finale) consumptie. Alle geconsumeerde producten zijn immers ook geproduceerd.
Sterker nog, consumptie is het uiteindelijke doel van alle productie. Waarom zou je anders produceren?
Overigens heeft bbp wel degelijk enkele nadelen als maatstaf voor het totale inkomen. Beter is het om het nni te gebruiken (nni = netto nationaal inkomen. Kort gezegd is dit bbp corrigeert voor afschrijvingen, productbelastingen en overdrachten aan/van het buitenland).
Het overschot op de NL betalingsbalans is hierboven ook even genoemd. Het belang daarvan is zeer beperkt. Het zijn onze nationale besparingen, die voornamelijk ontstaan omdat we meer exporteren dan we importeren. We produceren dus al jaren netto voor het buitenland. Als het goed zou zijn, zouden we daar netto vermogen mee opbouwen. We krijgen immers meer betaald voor onze exporten dan we betalen voor onze importen (ik abstraheer even van de andere componenten van de betalingsbalans; die veranderen dit verhaal niet kwalitatief). Het totale vermogen dat Nederland heeft opgebouwd met die hele stroom aan betalingsbalansoverschotten, blijkt echter zeer beperkt te zijn. De eerste referentie daarover die ik ken, is van het CPB: Kusters, A.P. (juli 1997), ‘Het zwarte gat van Nederland’ (onderzoeksmemo 137).
Wisselkoersschommelingen ($!), verkeerde beleggingen (e.g. internethype) hebben een groot deel van het nationale vermogen weggeërodeerd.
@Boefke (1)
Natuurlijk kan je niet helemaal uit je nationale schuld groeien, maar de lasten van de nationale schuld worden als percentage van het nationale inkomen wel degelijk kleiner.
Vergelijk het met een persoonlijke situatie: als iemand twee keer zoveel gaat verdienen en hij houdt zijn hypotheek constant (aflossingsvrij), dan zijn zijn hypotheeklasten als percentage van het inkomen wel gehalveerd.
Natuurlijk gaat dit alleen maar goed als het inkomen toeneemt. Het nationale inkomen daalt dit jaar juist met 4 tot 5%, dus de schuld, die toch al nominaal stijgt, neemt als % van het inkomen juist nog harder toe.
@11: Bouke,
Allereerst bedankt voor je aanscherping, mijn interpretatie en voorbeeld zijn inderdaad was kort door de bocht.
De stenen zouden voor meer en meer verkocht moeten worden om het bbp te laten stijgen. Maar dat is natuurlijk wel wat in een bubbel gebeurd, alleen is de situatie dan minder simpel (meer partijen en dus geldstromen).
Als we morgen ineens afspreken dat stenen het 10 x de waarde van die van gisteren vertegenwoordigd en onze economie bestaat voor 50% uit stenen handel, dan gaat het bbp natuurlijk hard stijgen. En dat terwijl en niets fundamenteels is veranderd in het aantal stenen op de markt.
Dit is misschien nog steeds te eenvoudig bekeken, wand het geld kan ten slotte maar 1 x uitgegeven worden, is het aan stenen dan niet aan wat anders. En dan komt geld creatie om de hoek kijken…en dan kan het ineens wel.
Als je een huis koopt net geleend geld dan is er toch wel degelijk “groei” volgend de bbp. Maar er staat een schuld tegenover die niet direct in het bbp is terug te lezen.
Je argument over dat consumptie terecht in het bbp zit opgenomen kan ik moeilijker volgen. Met consumptieve uitgaven erin, waar zegt het bbp nu werkelijk iets helder over? Het kan sterk beïnvloed worden door geleend geld uitgeven, inflatie, bubbels en speculatie.
Ik zie bbp altijd gebruikt worden om of af te zetten tegen de schulden of een mooi verhaal te houden over de economische groei. Gezien je uitleg en mijn bovenstaande reactie denk ik dat het voor beide zaken niet geschikt is of in ieder geval verkeerd wordt toegepast.
Op een gegeven moment kan de perverse situatie ontstaan dat door te veel lenen en gerelateerde uitgaven het bbp stijgt. En dat dit als argument gebruikt wordt dat er nog wel meer geleend kan worden omdat de verhouding met het bbp dit rechtvaardigt.
^^ Lees USA
@11Sterker nog, consumptie is het uiteindelijke doel van alle productie. Waarom zou je anders produceren?
dus diensten is geen productie? Banken noemen zich industrie, maar doelstelling is eigenlijk toegevoegde waarde?
Optelsom van alles= consumptie
Alles wat niet geconsumeerd wordt is voorraad
BBP = consumptie
consumptie zit ook oude voorraad in
Is het eigenlijk wel te berekenen of doet mijn natte vinger/emotie er ook toe?
Schiet me zomaar tebinnen.
14
Productie = consumptie. Het verschil wordt geexporteerd naar landen die meer consumeren dan produceren. Beleggingen in dollars.
Daar gaat “het zwarte gat van Nederland” over. Mensen beleggen in deficit landen ipv surplus landen.
Resultaat is een stijgende euro en dalende dollar beleggingen.
Nederland overproduceert. Overheden proberen om die reden de consumptie te stimuleren.
Want je kan je overproductie beter zelf consumeren als het alternatief is beleggen in een land dat niet terugbetaalt danwel terugbetaalt in verwaterde dollars – de VS.
14 miljoen varkens hebben we in dit land rond lopen.
400 miljoen vleeskuikesn per jaar worden er geproduceerd. Dan hebben we nog 55 miljoen legkippen.
Ik heb me laten vertellen dat ze wel van een speklapje houden in China.
Aardappelen. tomaten. paprika’s.
Electriciteit en gas exporteren we.
Hightech, biotech, 7e financiele sector. We zitten aan bij de G20. Niet zonder reden.
Enorme valuta reserves, loaded pensioenfondsen, spaarsaldi particuliere sector. Een berg goud bij DNB, ECB, IMF.
God wat zijn we arm met zijn allen.
@1614 miljoen varkens hebben we in dit land rond lopen.
we hebben inmiddels 16 miljoen inwoners dacht ik.
Peter, met stenen bedoel je natuurlijk een “complex product” als huizen. In dat geval bestaat een steen uit een heleboel variabelen die waar de koper waarde aan toekent. Kun je het ook vergelijken met kraanwater en bronwater uit een flesje? Het is maar net waar je in geloofd.
Mises,
“400 miljoen vleeskuikesn per jaar worden er geproduceerd. Dan hebben we nog 55 miljoen legkippen.
Ik heb me laten vertellen dat ze wel van een speklapje houden in China.””””
kunnen de chinezen allemaal zelf, wij hebben dan ook het afval niet. Denk ook even aan de waanzincampagne van Campina dat de Chinezen aan de melk gaan. Lactose en aziaten gaat niet samen.
“Aardappelen. tomaten. paprika’s.”
Monocultuur, chemicaliën, herbiciden, pesticiden etc.
‘Electriciteit en gas exporteren we.”
Aanlenggas van Gazprom. Aan wiens touwtje hangen we straks; Poetin?
“Hightech, biotech, 7e financiele sector. We zitten aan bij de G20. Niet zonder reden.”
Om ook mee te betalen? We zijn tenslotte ook medeplichtig.
“Enorme valuta reserves, loaded pensioenfondsen, spaarsaldi particuliere sector.””
Artikel volkskr. za.
Ze, wg/wn/dnb komen er niet uit wie het gaat
betalen straks.
Er heeft hier iemand geschreven dat sparen aso is en wordt weg geïnflateerd 😉
Een berg goud bij DNB, ECB, IMF.
God wat zijn we arm met zijn allen.
Mij hoor je niet klagen 🙂 werk aan de winkel.
“Artikel volkskr. za.
Ze, wg/wn/dnb komen er niet uit wie het gaat
betalen straks.
Er heeft hier iemand geschreven dat sparen aso is en wordt weg geïnflateerd”
Wel kees, ik heb eerder op deze site geschreven dat als je toen euro uitleent aan een oosteuropeaan en hij kan er maar 8 terug betalen, ben jij dan arm of is hij dat?
In een ideale wereldzijn we allemaal vegetarier. Mises echter, houdt wel van een oosters gemarineerd spekjapje op zijn tijd.
China produceert tet weinig voedsel voor 1 miljard chinezen. Daarm kopen ze afrika leeg.
Enig idee hoeveel runderen Fentener van Vlissingen in oost afrika heeft rondlopen?
Mises,
Enig idee hoeveel runderen Fentener van Vlissingen in oost afrika heeft rondlopen?
ik heb het gelezen, hier? 1miljoen/100duizend?
Laat de chinezen hun gang maar gaan dan kan de VS dat ook. Stel je voor dat ze het niet mogen en een tegenprestatie van de VS gaan eisen. Tja Obama laat gewoon had land van zijn voorouders leegroven. Zal ongetwijfeld niets van waar zijn, maar meer kan ik er niet van maken.
Op de keper beschouwd hebben de chinezen er niets te zoeken en Fent.v.vl nog minder.
“Wel kees, ik heb eerder op deze site geschreven dat als je toen euro uitleent aan een oosteuropeaan en hij kan er maar 8 terug betalen, ben jij dan arm of is hij dat?””
Oosteuropeaan is blut en jij armer in het slechtste geval. Wij zullen dus iets meer vet op de botten moeten krijgen en een wintertje hamsteren en aankomen. Gaat de overheid ons daarbij helpen?
@13 Peter,
‘tweedehands’ stenen zitten ook niet in het bbp. Nieuwbouwhuizen wel, maar de aan-/verkoop van bestaande huizen niet. Verbeteringen aan huizen weer wel. Kortom: de productie van huizen zit in het bbp.
Een groot deel van de huizenmarkt wordt dus niet in het bbp gemeten (als je tweedehands spullen verkoopt op Marktplaats wordt dat ook niet meegeteld). De huizenmarkt bubbel zie je niet terug in het bbp.
Het bbp is de meestgebruikte maatstaf voor de welvaart van een land. Natuurlijk niet de beste, maar wel nuttig. De som van al het looninkomen en kapitaalinkomen. En ook de som van alle productie.
Het is vaak nuttig om variabelen uit te drukken in termen van het bbp, net zoals het nuttig is om je eigen uitgaven uit te drukken in termen van je inkomen. Dit is meestal alleen om een idee van de omvang te krijgen. Vergelijk het met het uitdrukken van je hypotheek in termen van je inkomen.
Consumptie zit in het bbp: bedenk dat alles dat geconsumeerd wordt, ook geproduceerd is. Die productie zit erin. Verder is het natuurlijk vooral een definitiekwestie. Erg veel is er niet aan te begrijpen.
@14 Kees,
diensten zijn ook producten. Banken noemen zich geen industrie, maar wel dienstenproducenten. Zit er dus ook in. Toegevoegde waarde van diensten is wat moeilijker te meten; vaak wordt dat via de inkomstenkant gedaan.
Bij het CBS wordt het bbp gemeten. Natuurlijk niet feilloos en daarnaast zijn er allerlei lastige meetproblemen. De gebruikte methodiek is wel internationaal afgestemd en bevat geen emotionele aspecten. Het blijft mensenwerk, maar ze worden niet actief beïnvloed door de politiek (iets waar ik het CPB wel van verdenk, maar dat is een ander onderwerp).
@22: Bouke,
Hoe zit het volgens jou dan met het slopen van huizen. Al het destructieve werk is immers in loon verweven?
En bij het voor meer doorverkoop van een huis, is het extra geld dat bij de transactie zit voor een deel iemand anders inkomen. Dit wordt toch gewoon meegeteld?
Wordt het bedrag wat de verkoper er voor ontvangt weer van het bbp afgetrokken om dit te compenseren? Indien dit het geval is, dan moeten allen lonen afgetrokken worden, indien niet, dan tel je nog steeds de waardestijging indirect mee in het bbp.
Enige toelichting hierop?
23
Als ik een stuk ijzer afzaag, om er vervolgens een fiets van te maken, mag de destructieve actie van het vernietigen van een stuk onbewerkt ijzer ook tot de toegevoegde waarde gerekend worden?
Als er nieuwe, betere woningen voor terugkomen of een net park, is sloop nodig. Anders woonden we nog in hunnebedden – is immers niets mis mee, ze staan er nog steeds.
@24 helemaal volgens “Heertje” 🙂
Ah! Werden Hunnebedden als woning gebruikt? Mises heeft weer raadsel opgelost!
@24
Mises, ik heb gezien wat er in de Bijlmer is gebeurd als pure KapitaalVernietiging op kosten van……
Bewoners en bestuurders hebben er daar een zoodje van gemaakt.
In de mijnstreek moet ook veel plat, vergrijzing. Ik heb in die buurt kennissen die niet mochten bouwen in eigen beheer en doen dat nu een paar meter over de grens in Dlnd. Rente bij een duitse bank een paar procent, ook dat nog.
Maar er wordt tot meer aangenomen dat het restanten van stenen grafkelders zijn waarin het boerenvolk dat het noorden van ons land circa 5400 jaar geleden bewoonde, zijn doden bijzette.
Misschien heeft Mises toch gelijk?
@26 niet iedereen wil voor eeuwig ondergronds wonen.
http://www.youtube.com/watch?v=bNmcf4Y3lGM
Real Estate downfall.
Speciaal voor de lezers van deze site.
Wickie,
Sarcasme aan jou niet besteed.
kees 25
Denk nu niet dat ik zeg dat we huizen moeten gaan slopen als een soortement cash for clunkers roosevelt actie. Ik zeg dat het afbreken van een wijk en die vervangen voor een betere een prima investering kan zijn. De meeste Volegaalrijken komen er wat Mises betreft voor in aanmerking.
27
De bouw van de Bijlmer was IMO een grotere kapitaalvernietiging dan de sloop en het terugzetten van wat leefbaarder woningen. Zelfbouw ipv socialisten projecten had dat hele drama inderdaad voorkomen.
Als je mensen toestaat in de mijnstreken zelf te bouwen, moet je ook riolering, internet, wegen, o.v. etc onderhouden. Like it or not, er wordt geurbaniseerd. Lekker efficient. Rekening mee houden als je een woning koopt waarvan je hoopt dat de warde behouden blijft…
Vollegaalrijken
Haha, soms maakt Mises het erg bont.
@31 Mises.
Lekker efficient
Zou je denken. T.m. daklozentehuis is het centraal te regelen. De Hasseltse Wethouder Steve Stevaert had zelfs het idee door totale urbanisatie openbaar vervoer gratis te kunnen maken.
Mijn idee is dat binnen 50 jaar riolering een geheel andere invulling zal krijgen. Enig idee wat er aan achterstallig onderhoud onder de grond ligt? Daarbij vergeleken is ABN peanuts.
Er zal nog heel erg veel gaan veranderen. Zoals er nu gebouwd wordt is ontzettend vorige eeuw.
Je verwacht m.i. iets teveel van centralisatie.