Door kredietcrisis vervallen grote bouwprojecten

Stroink, onder meer bekend als de eigenaar van het Media Park in Hilversum, gaat stevig snoeien in zijn bedrijfsactiviteiten. Voornaamste oorzaak: de kredietcrisis. De ontwikkelaar krijgt nauwelijks meer geld los bij de banken, waardoor veel van zijn plannen niet door kunnen gaan. ‘De branche heeft moeite hier open over te zijn’, zegt Stroink.

Hoe slecht gaat het op de vastgoedmarkt.?

‘Heel slecht. Banken geven bijna geen nieuwe leningen meer. Veel Duitse banken zijn weg van de Nederlandse markt, net als de Amerikanen en de Ieren. Friesland Bank doet even geen vastgoed meer. En ga zo maar door. Als de banken al geld uitlenen, willen ze veel hogere rentes hebben. Tot twee procent boven de geldmarktrente. Vorig jaar zaten ze daar maar een halve procent boven.’

Waarom weet bijna niemand dat het zó slecht gaat?

‘Iedereen in de vastgoedwereld houdt elkaar vast. Je mag vooral niet zeggen dat het slecht gaat. En dus zeggen we tegen elkaar dat de credit crunch wel overwaait, en dat we gematigd optimistisch zijn. Maar het licht aan het einde van de tunnel kan ook van een trein zijn.

Het komt volgens mij helemaal niet goed, want er is veel minder vraag naar nieuwe kantoren of andere gebouwen. Het incestueuze systeem van projectontwikkelaars, bouwers, financiers en gemeenten nekt zich nu. We maken prachtige sommetjes, maar niemand vraagt zich af of we nog een winkelcentrum nodig hebben, of nog meer huisjes met tuinen.’

Wanneer werd het duidelijk?

‘Het verval is aan het begin van dit jaar ingezet en is sindsdien alleen maar erger geworden. Financieringsaanbiedingen worden ingetrokken, en de helft van mijn relaties in de bankwereld is weg. Afgevloeid, opgedoekt, of niet van plan mij te woord te staan. Ik krijg te horen: ‘Ga weg, bel over een jaar maar eens terug.’ Of: ‘Wij doen niet meer aan vastgoed.’

Vorig jaar was de wereld totaal anders. Wij kregen bijna alles gefinancierd – zoveel geld was er. Er heeft een tsunami van cash over de wereld gespoeld. Die valt weg, en tegelijkertijd lopen de bouwkosten hoog op, omdat de Chinezen alle gipsplaten opkopen.’

Wat merkt uw bedrijf ervan?

‘We krimpen. Van de zestig projecten in portefeuille hebben we er tien stopgezet. Daar hebben we jaren aan gewerkt, er miljoenen ingestoken, maar we zijn tot de conclusie gekomen dat die nooit van de grond zullen komen.

In plaats daarvan gaan we ons richten op het op orde houden van wat we hebben. Van ingenieurs worden we tuiniers. We gaan de huurders gelukkig houden en investeren in nieuwe huurders. Dat kan met minder mensen. We hebben nu 400 man in dienst; dat worden er 350, of nog minder.’

Welke plannen sneuvelen het eerst?

‘De tunnel onder de Zuidas in Amsterdam gaat er echt niet komen. Op grote stukken van Schiphol wordt veel te veel gebouwd. En op stationslocaties. In Den Haag, Rotterdam, en Utrecht hebben ze enorme plannen. Het is echt Lala-land. In Tilburg staat een halve Zuidas gepland. In Tilburg!

Ondertussen staat 6 miljoen vierkante meter kantoren leeg. Er komt een moment dat de eigenaar van een leeg gebouw zover duikt met zijn prijs dat huurders kiezen voor goedkoop, en niet meer voor de locatievoordelen van een duur kantoor bij het station.

Het bizarre is dat volgens de boeken van de vastgoedbedrijven er niets aan de hand is. Volgens de huidige taxaties zal alle leegstand in Nederland worden opgelost, en is er helemaal geen probleem. Dat is te gek voor woorden. Het Nederlandse vastgoed is zeker 10 tot 25 procent minder waard dan waarvoor het in de boeken staat.’

bron: volkskrant.nl